LAASQORAY

 Silsiladii shaxda

Sidaynu horeba usoo sheegnay sanadihii lixdamaadkii ayay silsiladani ka qaraxday degmada buuhoodle ee gobolka cayn. Waxaana u dhaxaysay abwaan caana ahaa ee reer ciideed cumar cigaal iyo aadan carab iyo laba kooxood oo la kala safnaa. Silsiladani waxay ku bilaabatay gabay uu tiriyay allah haw naxariistii abwaankii waynaa Axmed Dirir Nuur Aadan.

Axmed dirir wuxuu ahaa nin aan cidna kala xishoon hadalka wax kasta oo umuuqdana liishaanka udaruura. gabaygaas uu tiriyay waa gabaygii caanka noqday in badanoo soomaalida kamid ahna ay taqaano. Maahmaahna noqday waa gabaygii la magac baxay ( Eerigoo ) Axmed dirir gabayga dhexdiisa ayuu ku magac dhabay aadan carab oo ay ilmaadeer ahaayeen uu islahaa inna wuu kuu garaabayaa. Wuxuu yidhi ahmed dirir

1. Amarkii ilaah iyo wakhtigu waa wax kaa adage

2. Nin anbaday halkuu aaday way ula ekoonayde

3. Anigoo arkaayaan wadada eerigoo maraye

4. Abtirsiima baas baa ihoday aadan caraboowe

5. Maantaan aduunyada baxshaan inanta doonaayay

6. Usha dheer markaan geelayaga ugubka soocaayay

7. Abeerka iyo qaalmaha markaan u intihoon waayay

8. Ebyoon iyo markaan miiganoo oloshey laameeyay

9. Arinkaa iseegaya hadaan uumiyaha baadho

10. Aan ibirar iyo tuuryar iyo aado gacal muuse

11. Dadkaa uurfanaaga ah hadaan adhi jir waydiisto

12. Ama reerahaan soo ag maray aanan ka ilduufin

13. Idahayga iyo naylahaan edeg wadaageene

14. Isla joog baraarliyo wan wayn ma arki waayeene

15. Wixii kale illaawaye hadaan aqalka lay daadin

16. Oo awr aan gaadiid ceshado la i amaaneeyo

17. Alxamdulillaah mooyee wax kale maba idhaahdeene

18. Abaar caanoliyo ceelow waa meel agteena ahe

19. Isha docolley udubkii ku jiray kalama aadeene

20. Nin amaano neceb baan ahoo iguma aameene

21. Ayaan iyo wixii labo ka badan eregto waa ceebe

22. Malaa iimey duul qabanayay nagu ogaadeene

23. Waxse oyda gabadh aaba loo ehel umuuqdaaye

24. Agoonimadu waa waxa cidlada loogu awdalaye

25. Anigana asali bay dorraad igaga iibsheene

(Ahmed dirir)

Kolkii uu Axmed gabaygan tiriyay ayaa loo sheegay aadan carab gabaygan maaga iyo dhaleecaynta isugu jira aadan wuxu ahaa aftahan dabin ka bood ah wuxuuna axmed ku eedeeyay Nin ka shaqaynaya dhib iyo isku dirka dadka tolka ah dhexdoodana ka oogaya dab wuxuuna leeyahay anoo ina adeerka ah hadaan maanta kugu raaco cayda iyo maagan sow dhibkii ka yimaadana halkaas aniga lay qabsan maayo maadaama aan ahay nin magac iyo muunadba deegaanka ku dhex leh wuxu yiri aadan Ahun 

1. Axmedoow ikhyaar iyo ninkii oday la moodaayo

2. Ee xaajadii oodantiyo ururka loo doono

3. Ama shay ammaarada khalqiga kaga ammuuraysan

4. Ama yuu ahaanbee filkii kaga abbaaraaday

5. Waa inuu ilaashaa waxaan lagu amaanayne

6. Durba inaad arooskii cusbaa gabay ka aasaastay

7. Ood gabadh yaroo udub cadiyo ugubkii ceebaysay

8. Aad eerigoo baan ka dhacay arartu kaa jiidhay

9. Aartiiga iyo taarku keen oogo iyo ciide

10. Waa la asturaa xidid haduu iinba leeyahay

11. Teer iyo ismaaciil intaad xidid idaacaysay 

12. Uurjiif ha moodine ninkani waa abwaan jiraye

13. Maantana halkaad ka iltaqiin oonku kuu qabaye

14. Dadkoo ehela uunkoo hurdoo kala asluubaysan

15. Sow balo ninkii ibo baxshaa ehelu naar maaha

16. Anse inuu isaayo igu yahay magacan eediisu

17. Aan ina adeerkaana ahay aano qabanayso

18. Aad aarka kaa haw dileen igu astaynayso

19. Aad gaaddan raadcada anfiya ii aslaxanayso

20. Aad orodka qaylada danbana iila iman doonto

21. Waan ku arkayaa waxaad is tidhi sii alaab tumo,e

22. Ma adeenti iyo raad gadbaa aadan carabowdu

23. Maanaa ahbala yeedhu waa uubta soo galiye

24. Waxaan ahay idaarada dalkaba eeg la leeyahaye

25. Amnigiyo istaafkaan qornahay oo axdaan maraye

26. Maanaa la ii eersadaa nabadan loo aayay

27. Maanaa iblays noqonayoo belo aloosaaya

28. Maanaa dabbaad ololisaye kula afuufaaya

29. Kolse haddaanan kuu iibinayn eexo dhinacayga

30. Guuleedku abidkiiba waa duul asal ahaaye

31. Odhana maayo waa lagu anbaday reer ileeyaha,e

32. Nin ilaalo badan baa kuwaa soo ardaa dhiga,e

33. Bal inay ijiyo raas yihiin uunku wada doortay

34. Waakaa ugaaskeeni dagay ila xidhkoodiiye

35. Meel baanse eelka udaniyay uurka fahankiiye

36. Iyadoo aloostu udhan tahay igadh haduu diido

37. Aar fuul maqaarkuu kob uun ka ursanaayaaye

38. Oorida xageedaad malaa eebadaw ridiye

39. Isagoo ummiya wiil haduu inan ku liibaano

40. Ragba inuu asaageed heluu ku arin seegaaye

41. Guurkii horaad ku il heshood u alwanaysaaye

42. Naagaba ogow waxaad is tiri waa abshiro xooshe

43. Tanna maba aqaan jeer danboon axadho mooyaane

44. Laakiinse aadkaba haday urursanaan waydo

45. Iidaamo labadoodu waa ul iyo diirkeede

(Aadan carab)

Intaaa markuu aadan tiriyay oo axmed dirir lasoo gaadhsiiyay axmed wuxu tiriyay gabay aan ka hayo sadex meeris  wuxuna yiri 

1. Nin haduu mar laaluushka cuno waa libaax bariye

2. Durba lahatay oo meel kalay kaaga lulayaane

3. Libta uun kusiiyaye ragbaa iiga kaa ladane

(Ahmed Dirir)

Halkaas sheekadu kolkay maraysay waxaa maqlay gabaygii aadan carab abwaankii waynaa cumar cigaal wuxuu aad uga xumaaday jawaabtuu aadan bixiyay. Wuxuuna yidhi

1. Axmedkaad bushiday aadanoow kuguma beegnayne

2. Beryay wada dhasheen aabbahaa kaad uba, aysaaye

3. Cali, garina waa kuugu bogay kuuna baal galiye

4. Inaad xididka kala baaridaa kugu banaanayde

5. Adigoon gartii baadhin baad bogatay liishaane

6. Beeldaajiyaan kugu waday iyo boqorkii reeraaye

7. Bahdilaa inaad tahay warbaa iiga kaa baxaye

8. Markaan nimanka buuraha ceshaday baadil fahansiiyay

9. Barbaartooda iyo lookalladu ways ballamiyeene

10. Sidaan baarcaddoodii jaraa lay birdhiifsadye

11. Waliba buufna waa igu dileen beesha reer caliye

12. Nin walaalkii boqon goynayaa waa berri ujooge

13. Bogsan maayo reer hagar nimay bah isku raacaane

14. Buruudkooda wiil qaradleh baa bi,iya maantaase

15. Waligiinba beeshiinna waad badhi furayseene

16. Hadday boqol nin igu soo kacdoo la igu boobaayo

17. Burmad iyo haddaan aadan carab booqasho udoonto

18. Alleylehe anaa bedaw ahaan biidna garanayne

(Cumar Cigaal)

Markuu cumar gabaygaas tiriyay buu aadan dhagaystay si aadana waa uu uga cadhooday isagoo aaminsanaa cid gabay kula tartami kartaa inaysan soomaaliba ka dhalan cali dhuux dabadii ayuu wuxu tiriyay gabaygan hanjabaada ah wuxu yidhi

1. Ma beddalo ninkii gabay yaqaan xaraf bilawnaaye

2. Hadba beydka kii hore maruu budul ku raacaaye

3. Beyd gaabka waa lagu yaqaan booddo dheerida,e

4. Mar haddaadan maansada binayn baabka  soconaaaya

5. Waa inaad adaa barad noqdaye laga boqoolsiine

6. Ba,da uga tallaab alifku waa baadi doon xumo,e

7. Meeshii haddii laga beddalay baanisadu joogtay

8. Aniguna halkaad ula baxdaan kaala boodh kicine

9. Bal aan caawa baas lagu dhintiyo rido biriigaanka

10. Wax bogliyo wax beerliyo nimaan beeso dacas haysan

11. Oo boqol ka jecel wiilka curad biimana ujooga

12. Inuu dunida boob ugu tashaa waw bannaan tahaye

13. Goortaan xigaalkan isku ba,ay boon ukala qaaday

14. Aan idhi baqtii ololku yuu baadka weyn tagine

15. Bar ma dhibine qodob baa ku baxay show betarigiiye

16. Gaadhiga bireegga la, miyaa igula kaa baydhay

17. Bal maxaan ku baaqdaye tolkay badhi furkiisiiya

18. Boqor iyo hadaad ii tiqiin aniga beeldaaje

19. Immikana halkaan buuxiyiyo booski inaan joogo

20. Aan ficilo wiil iga badshaa bari kasoo toosin

21. Aan gabadh bilaashiyo anfoco boholyow ii haynin

22. Oo aan tuug baytintina baadifad uqaadan

23. Been sheegi maayee run waa igu billaahaaye

24. Adigaaba baaho udhexmaray beri xigaalkeene

25. Ballan qaadis ina nuurna waa kaa birdhiifsadaye

26. Bigjarkaan ku eegaa calool boolatiig galaye

27. Inkastaan beryahan kugu ogaa baadilkiyo maagga

28. Kolna baarlamaanka isma odhan waw baxsanayaaye

29. Raggan baassaboorka leh amaan beensilkaba haysan

30. Iyo aadan oy beddan tahay buuninamdiisu

31. Waa bixiso cumaroow waxaad ugu badheedhaaye

32. Baaruudu goortay indhaha baalka sare leefto 

33. wallee inaad biyoow odhan afkana badhax ku qoyn waayin

(Aadan Carab)

Kadib markii uu cumar cigaal gabayga ku weeraray aadan carab isagoo axmed dirir garab siinaya aadana uu tiriyay gabaygii jawaabta ahaa ee hanjabaadda ubadnaa allah haw wada naxariistee cumar cigaal kumuu joogsan gabaygaas isla markiiba jawaab ayuu ka bixiyay wuxu yidhi

1. Ingiriis beryuu dunida cunay baadda loo guraye

2. In bandiiraddiisii la gubo baabka kuma hayne

3. Isagoon barqoba toosin baa buun kusoo dhacaye

4. Soomaali baahdaa qabsaday berandayaashiiye

5. Nimankii bustaanada xabsiga wada biyeynaayay

6. Baray minister bay wada noqdeen baashe iyo kiine

7. Banka waxay ku tamashlaynayaan beyllan iyo jiibe

8. In aduunyo boob lagu helay bedawdu mooddaaye

9. Sida eebbahay wax ubaxshaa waw bannaan tahaye

10. Sayid maxammed waatuu wax bulay beri dhexaadkiiye

11. Waatii berbera looga qaxay bad iyo xeebaale

12. Goortii wakhtigii buuxsamaa gaal ku baashadaye

13. In aduunyo boob lagu helay bedawdu mooddaaye

14. Sida eebbahay wax u baxshaa waw bannaan tahaye

15. Labo uur kasoo wada baxdaa beyddi kala roone

16. Ninbaa boqol halaad iyo caruur lagu bantookhaaye

17. Ninbaan ubadka lagu beerahayn baatir tuu qabaye

18. Bakhtina waa udhaw yahay inuu beer yaroobana,e

19. Barwaaqo looma waayine khalqigaa laysku barayaaye

20. In aduunyo boob lagu helay bedawdu mooddaaye

21. Sida eebbahay wax u baxshaa waw bannaan tahaye

22. Balli calanle geed laga hadhsado waa bidhaan arage

23. Bilcilkaan aqiil labi calaan waa ban diiradahe

24. Bishan iyo bisheedaba aduun ways beddalayaaye

25. Ba,da gabay siduu aadan carab baawar ugu haystay

26. Oo aan nin baal dhigan karaa beladka baw joogin

27. Ayay wiilal soo wada bexeen baarashuudihiye

28. Laga badi af soomaaligii loona baqan waaye

29. Ninkii baarlamaanaba berraa la arki doonaaye

(Cumar Cigaal)

Gabaygaas kolkuu Cumar Cigaal so halgaaday aadan uma kaadinee jawaab buu soo qaddimay isna isagoo qodobadii cumar ka hadlay uwada qiraya garowshiimana ka bixiyay illaa hal qodob maahane kaasoo ah in aysan jirin rag isaga isku taagi kara oo suugaan yahamiin ah wuxuna tiriyay gabaygan oo aadka uqiimaha badan wuxuuna yidhi

1. Dhulkoo boodhle inuu eebbahay baraha roob keeno

2. Oo uu nabaad buuxiyiyo bilic kasoo saaro

3. Uu beerahoo laga samriyo baadka soo celiyo

4. Uu kaybo baar qaris ahaa haatan ban udoorshey

5. Uu bacad ka dhigay aayahay boga ka foofaysay

6. Aan geed bilcila loo aqoon bogox wixii jiifay

7. Aan toomihii bari lahayn baarqab wuxu laaco

8. Uu saaka adigoo bed qabey cudur bukaan keeno

9. Uu caafimaad lagu bogsado bedanka gaadhsiiyo

10. Uu kala beddalo xaaladaha beriba suu doono

11. Uu baan utumay gaalada buugga subax laabtay

12. Ma biciidsanine waa cilmiga noo beyaanka ahe

13. Buuhoodle weynaad ku garan baabka loo dhigaye

14. Isagoo bannaan baan aqiin oo bendar ahayne

15. Dhaaxay harraad ugu baseen beydariyo jeese

16. Waayona kun boos iyo ashkira lagu bulshaysiiye

17. Waayona wadaadkii ba,naa loogu baal galiye

18. Waayona burkii waxaan la cunay baando loo qoraye

19. Waayona ilaalada bariis boobnay raashinahe

20. Waayona kuffaarkii ba,shiyo boodharaa degaye

21. Imikana baraagaa la dhigay baarya sebenkiiye

22. In barbaar iswaalaba gadhkaa booshka ka caddaane

23. Bikrona waxay ahaan habar fadhida buul kuddaafadahe

24. Bilba waxaanan maqal amase arag weli bidhaantiisa

25. Oo buur ka culus baan indhaha bidhiq ku siiyaaye

26. In bandiirad soomaaliyeed lagu bishaareeyo

27. Oo bigilka lagu saaro iyo buunka lagu tooso

28. Basar maalin ila soo dersaa kama ballaadhnayne

29. Shaxda calan buluuglaa la sudhay oo bir loo mudaye

30. Baaraysna inay saaqiddaa looga baqayaaye

31. Ingiriis baroor waa ku hubay bixitinkiisiiye

32. Talyaan naga boqool baa la yidhi oo barqada guure

33. Waa baydad faransiisna waa sii ballamayaaye

34. Intaasaan buruuf kuu qiroon marag u baahnayne

35. Waxse beena maansada haddaa baarashuud yimiye

36. Ma iskuulo laga soo bartaa bedawda loo keenay

37. Goormaa raggani baaluqaye buuniga is mooday

38. Awelse khaarijkaan tan uga baxay baasotoornimo,e

39. Inaan gabayga daakhil u badhigo iguma beegnayne

40. Goortaan sokeeyaha bannaday baawar xumadiisa

41. Ii baaqday cumaroow sidii beel horseed wado,e

42. Waa nebi burhaanliyo fircoon bedertankoodiiye

43. Waxaan ahay birgeydh sabaldhankiyo boygu caasiyaye

44. Baxsow ina baxnaan kay ku tahay ama budhlaydiina

45. Billad geesi anigaa ku helay baasihii dhacaye

46. Baaruudda maantaan ku jiray belelku duulaayo

47. Adiguna bahdaa baad lahayd waa bakhayl hebele

48. Misna caawa lagu baacin waa boolo iyo faane

49. Burji lama leh naagaha colkay badh is aqoodaane

50. Labadii bun kaa wada cabtaa ways badh garataaye

51. Barbarriyo sinnaan iga wallaad iigu soo bixine

52. Balwaddaadu waa aadan bay beri is maageene

53. geeluba  biyaha waa nacaa ceelka baalida,e

54. Bakaylaha ma geyo aar inuu saaro baariga,e

55. Bamka uma samayn ruush nimaan wax u billawnayne

56. Senge bood ah baqal waa ku ceeb maysu bedednaaye

57. Aniguna inaan kugu burburo wayska bidayaaye

58. Marse haddaan bishmaha kuu furfuray buuri baan cunaye

59. Haddiise aqalka jiir kaaga boxo waa bisad udoone

60. Kuwa adiga kugu beegan baan boos udirayaaye

61. U buraanbur xaaskiyo dadkaa biilka kugu yeesha

62. ( Aadan Carab)

Dhamaad